گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا

شیوا مقانلو در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا گفت: "مجموعه داستان "آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند" سومین اثر تالیفی من به شمار می‌رود و پیش ازاین که نامزد جایزه "مهرگان" شود نامزد جوایزی چون "هفت‌اقلیم" و "جایزه ملی بوشهر" نیز شده است. اخیرا نیز خانمی که در مقطع کارشناسی‌ارشد در رشته ادبیات فارسی تحصیل می‌کند این اثر و دیگر آثار داستانی مرا به عنوان موضوع پایان‌نامه خود از منظر بینامتنیت و الگوهای اسطوره‌ای انتخاب کرده است". او اضافه کرد: "آن‌ها چیزی کم از ماهی‌ها نداشتند" مشتمل بر شش داستان کوتاه است که درفضای بین واقعیت و خیال می‌گذرد وبراساس نقدهایی که نسبت به این کتاب صورت گرفته وجه قصه‌گونه آن درمقایسه با دیگر آثار من پررنگ‌تر است, در عین حال بازیهای تاریخی و زبانی نیز همچنان به چشم می‌خورند. این کتاب توانسته از سوی مخاطب با بازخورد مطلوبی مواجه شود و اخیرا نیز به چاپ دوم دست یافته است.
 این نویسنده در پاسخ به این سوال که چرا ادبیات داستانی در شرایط کنونی به نسبت دوره‌های گذشته کم‌فروغ شده است گفت: "ما در حوزه ترجمه و تالیف به لحاظ کمی با افزایش آثار مواجه بوده‌ایم، به‌ویژه در زمینه ترجمه که خیلی از آثار روز دنیا از سوی مترجمان ایرانی به فارسی ترجمه می‌شوند و جای خوشحالی بسیار هم دارد.اما این افزایش کیفیت به آن معنی نیست که تمام این آثار کیفیت شاخصی هم دارند، البته این مسئله فقط مختص ایران نیست و همه جای دنیا ادبیاتی در سطوح کیفی مختلف چاپ میشوند. مشکل وقتی به وجود میاید که اثار نه چندان جدی و مهم, با توسل به تبلیغات شدید و موج سازی, به عنوان کار مهم معرفی شوند.
". نویسنده مجموعه داستان "دود مقدس" درادامه خاطرنشان کرد: "تصورمی‌کنم یکی از مهم‌ترین وظایف جوایز ادبی غربال کردن آثار با‌کیفیت از بین تعداد زیاد آثاری است که هر سال منتشر می‌شود.بهترین حالت برای جوایز ادبی این است که الگوی استانداردی را برای خودشان و مسیرشان در نظر بگیرد تا از رهگذر انتخاب چنین استانداردی،مخاطب نیز بتواند با شناخت کافی به خرید اثر مورد نیاز خود بپردازد". او اضافه کرد: "مثل همان اتفاقی که برای سینما افتاده است. مثلا روی یک دی‌وی دی فیلم نوشته می‌شود این اثر برنده اسکار است, و روی فیلم دیگر قدی میکنند که این اثر برنده جایزه کن شده, که در هردو حالت هر دوی این جوایز محترم و مهم هستند, اما مخاطب با توجه به سلیقه خودش در آن لحظه, انتخاب میکند که کدام را ببیند. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که در وادی ادبیات نیز چنین اتفاقی بیفتد. "
مقانلو درپاسخ به این سوال که چرا جوایز ادبی درایران آن‌طور که باید از قوام و دوام برخوردار نمی‌شود نیز گفت: "به نظرم اگر هر جایزه‌ای ازروند برگزاری خود اطمینان داشته باشد و درعین داشتن این اطمینان به نقدهایی که نسبت به آن صورت می‌گیرد توجه کند می‌تواند از استحکام و دوام برخوردار شود.درعین‌حال به خط کشی‌هایی که درباره جوایز ادبی صورت می‌گیرد چندان اعتقادی ندارم، چون در شرایط کنونی این خط کشی‌ها یا دولتی و غیر دولتی خواندن جوایز ادبی را نقطه جندان قابل تمرکزی برای خودمان نمی‌دانم". او اضافه کرد: "آنچه برای من در جریان جوایز ادبی حائز اهمیت است این است که اعضای هیات داوران آن در درجه نخست به ادبیات روز اشراف و آگاهی داشته باشند و فارغ از مسایل حاشیه ای به گزینش آثار بپردازند.اگر چنین داورانی در هر جایزه‌ای (چه دولتی و چه‌غیردولتی) حضور داشته باشند فرقی ندارد و دراین صورت می‌توان به بقای آن جایزه و کیفیت آن امیدوار بود.درواقع این که چه داورانی برای یک جایزه انتخاب شوند و چه افق و چشم‌اندازی را برای آینده آن جایزه انتخاب می‌کنند اهمیت اصلی را دارد."
مقانلو در پاسخ به این سوال که سهم دانش آکادمیک در شکل‌گیری یک فرد برای نویسنده یا شاعر شدن چقدر است گفت: "اقتضای شرایط امروز به این گونه است که فرد می‌تواند به واسطه دراختیار داشتن امکانات روز، دانش خود را در هر زمینه‌ای ارتقاء دهد و دیگر آن نبوغ صرف که بیشتر در نسل قبلی نقطه قوت بود، به تنهایی کاری برای فرد نمی‌کند.یعنی ضرورت دارد که فرد علاوه بر داشتن نبوغ و قریحه ذاتی, به شکل اکتسابی نیز به فراگیری بپردازد. البته منظور از فراگیری, صرفا کارگاه های داستان نویسی یا دانشگاه ها نیستند بلکه معتقدم خود کتابها بهترین معلم و راهنما به شمار میروند. از این‌ها گذشته تصور می‌کنم آنچه می‌تواند در نویسنده یا شاعر و مترجم شدن یک فرد نقش داشته باشد مطالعه بسیار است.در واقع تقویت مطالعه نیمی از راه به شمار می‌رود که با عناصر دیگری چون پشتکار فرد تکمیل می‌شود و او را به مقصود می‌رساند".
این منتقد ادبی در پاسخ به این سوال که چقدر به راه‌یابی کتاب "آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند" امیدوارهستید گفت: "سعی میکنم در هر کاری, بیش از نتیجه به لذت بردن از مسیر- و نوشتن - فکر می‌کنم. نگارش این اثر نیز مانند آثار قبلی‌ام برایم مهم و لذت‌بخش بوده است. به علاوه, براساس نقدهایی که نسبت به این اثر نوشته شده به این نتیجه رسیده‌ام که توانسته از بازخورد مطلوبی نزد مخاطب برخودار شود که همین نکته جای خوشحالی دارد. از این که کتابم مورد توجه داوران هفت اقلیم قرار گرفته خوشحالم, و طبعا اگر جایزه را هم دریافت کند خوشحالتر می‌شوم."